Veranderings aan die belastingwet het groot implikasies afhangend van waar in die wêreld jou erfgename is.

Deur: Elmie de Jager

02/11/2024

As jy, of enige van jou trustbegunstigdes, dit oorweeg om te emigreer, is dit belangrik om kennis te neem dat die belastinghantering van uitkerings aan nie-inwoners verander het. Die veranderings aan wetgewing kan dit noodsaak dat baie mense hul planne oor vererwing sal moet hersien.

Dit sluit in art. 10(1)(h) van die Wet op Inkomstebelasting, wat op 1 Maart vanjaar in werking getree het, en die feit dat art. 25B (wat bepaal dat groei aan begunstigdes uitkeer volgens die geleibuismetode, van waar dit dan in hul persoonlike naam belas word eerder as in die trust) nie meer van toepassing is op mense wat as nie-inwoners geklassifiseer word nie.

Maar wat beteken dit presies, en hoe raak dit jou as begunstigde of trustee van ’n plaaslike trust? Kom ons begin eers by die definisie van ’n “inwoner” in art. 4 van die wet. As ’n individu, kragtens paragraaf 1, as inwoner van albei verdragslande beskou word, word sy inwonerskap soos volg bepaal:

(a) Die individu word as inwoner van die land beskou waar hy ’n permanente woning het. Indien dit in albei lande die geval is, word die land gekies waarmee sy persoonlike en ekonomiese bande die naaste is (sentrum van lewensbelang).

(b) Indien geen permanente woning bepaal kan word nie, word die land waar die individu ’n gewone verblyfplek het, as sy land van inwoning beskou.

(c) Indien die individu in albei of nie een van die lande ’n gewone verblyfplek het nie, word hy as inwoner beskou van die land waarvan hy ’n burger is.

(d) Indien hy ’n burger van albei lande of van geen van hulle is nie, sal die owerhede van die verdragslande die kwessie deur onderlinge ooreenkoms oplos. Indien ’n begunstigde geklassifiseer word as ’n nie-inwoner (van Suid-Afrika), sal die persoon wat uitkerings van die trust ontvang, nie meer in sy persoonlike naam belas word nie, maar sal die uitbetaling onderhewig wees aan belasting teen die trust se belastingskale van 45% op rente en 36% (effektief) op kapitaalwins.

Dit is egter nie waar dit eindig nie. As nie-inwoners die uitkering ontvang, kan hulle moontlik wéér op hierdie uitkerings belas word deur die land waar hulle nou permanent woonagtig is. Sommige lande kan die volle bedrag as inkomste beskou en dit teen hul inkomstebelastingkoers belas óf dit hanteer as kapitaalwins. Dit hang af van waar jy jouself bevind.

Kom ek illustreer aan die hand van ’n voorbeeld: Die nie-inwoner ontvang ’n uitkering van ’n plaaslike trust gelyk aan R10 miljoen, waarvan R5 miljoen basiskoste was en R5 miljoen kapitaalwins. Suid-Afrikaanse belasting op die uitkering aan ’n nie-inwoner werk só: Die R5 miljoen-kapitaalwins gaan in die hande van die trust belas word aangesien die begunstigde ’n nie-inwoner is.

• R5 000 000 x 36% (80% insluitingskoers x 45% belastingkoers)
  = R1 800 000
• Uitkering aan nie-inwoner: R10 000 000 – R1 800 000 = R8 200 000.

Die VSA beskou dit as ’n inkomste (dié uitkering plaas die persoon in die 35%- marginale belastingkoers, sonder inagneming van enige inkomste in die VSA).

• R8 200 000 x 35% = R2 870 000 se belasting in die VSA
• Netto uitbetaling = R5 330 000

Dus is die effektiewe belastingkoers betaalbaar op die “erfenis” 46,7%. Erfgename verbeur as’t ware die helfte van hul erfporsie weens belastings. Dit is ook nie die einde van die proses nie. Aangesien dit ’n duur en komplekse proses is om die geld oor te dra, sal daar die verdere koste van professionele hulp wees.

Maar wat van ’n dubbelbelastingooreenkoms (DTA)? Ongelukkig, in hierdie geval, help ’n DTA nie omdat daar twee verskillende belastingbetalers is: Die trust en die begunstigde (nie-inwoner).

Die ander land sal dus nie die belasting in ag neem wat die trust betaal het nie. Daarom is die antwoord nie so maklik nie, en moet jy weer na jou struktuur en veral vererwingsplan gaan kyk waar een of meer van jou begunstigdes die land permanent verlaat het. Daar is verskeie oplossings wat jou kan help om minder belasting te betaal, maar ongelukkig is daar nie ’n een-grootte-pas-almal-oplossing nie en moet elke individuele geval op eie meriete beoordeel word.

As jy die som wil vergelyk van trust teenoor persoonlike naam, hou in gedagte dat indien die erflating aan die nie-inwoner van jou as persoon (eerder as uit die familietrust) kom, daar weer boedelbelasting-implikasies van tussen 20% en 25%, eksekuteursgelde en die tydsverloop van ’n boedel se afhandeling is om in ag te neem.

Kapitaalwins word egter in die oorledene se naam gerealiseer teen ’n maksimum effektiewe koers van 18%, in plaas van die 36% wat andersins in die trust betaalbaar is. Indien die nie-inwoner ’n erfenis uit ’n boedel sou ontvang, word dit as kapitaal beskou en nie as inkomste nie, wat beteken jy sal nie verdere belasting daarop betaal in die land waar jy jouself bevind nie.

Uit bogenoemde behoort dit duidelik te wees dat gelyke vererwing (netto ná belastings) aan kinders waar een in Suid-Afrika woon, ’n ander byvoorbeeld in die VSA en ’n derde in Brittanje, ten beste bykans ’n onbegonne taak is, en ’n totale ongelyke verdeling teweeg kan bring indien die implikasies nie sorgvuldig oorweeg word nie.

Dit is duidelik dat die antwoord op dié situasie nie eenvoudig is nie, en dat elke scenario op sy eie meriete beoordeel moet word. Die nuwe wetgewing maak dit minder voordelig vir nie-inwoners om begunstigdes van ’n Suid-Afrikaanse trust te wees. As trustee behoort jy daarom ’n plan B te hê wanneer ’n begunstigde wil emigreer en alternatiewe beleggingsvoertuie oorweeg om dié belasting-tameletjies gekou te kry.

Elmie de Jager is ’n gesertifiseerde finansiële beplanner van Woodland. Kontak haar by info@woodlandwealth.co.za