Deur Cassie Carstens

29/6/2024

Diegene wat Formule Een volg, sal weet dat daar slegs 20 sitplekke beskikbaar is vir die wêreld se beste renjaers. Die jaarlikse wedren in Monaco is skouspelagtig, maar tog baie voorspelbaar aangesien daar min plek is om verby te steek in die nou strate. As dit reën, raak die padtoestande ’n nagmerrie en selfs die 20 beste renjaers in die wêreld begaan amateuragtige foute.

2024 is die jaar van verkiesings en uiters lawaai-belaaide nuusvloei gaan sentiment oorheers. Net soos die 20 renjaers in F1, is daar miljoene professionele en Jan Alleman-beleggers wat tans hierdie nou beleggingstrate in die reën probeer baasraak – en dit baie moeilik vind.

Ná maande se verkiesingsmanifespropaganda is dit ’n goeie idee om nou jou eie beleggingsmanifes te hersien, veral vir iemand aan die suidpunt van Afrika. Aanvaar dat skitterende beleggingsidees dikwels begin met ’n groot dosis ongemak. As jy een van die sinvolste en mees gepaste memo’s wil lees, maak gerus tyd vir Howard Marks se “I beg to differ”. Hierin skryf hy die gemiddelde belegger wil belê in aandele of gebiede waar hulle gemaklik voel, waar die korttermynopbrengs goed is en die vooruitsigte rooskleurig is.

Die tipiese manifes van ’n Suid-Afrikaanse belegger word ongelukkig telkens herskryf as iets prominent gebeur. Was dit reg om alle Suid-Afrikaanse bates saam met die badwater uit te gooi te midde van die Eskom-krisis of die Zondo-kommissie van ondersoek na staatskaping, politieke beleidsonsekerheid of miljarde rande se uitvloei uit ons beurs?

Hoe verander jou manifes op grond van die regering van nasionale eenheid, die wesenlik sterker rand en die bykans 3,5%-styging op die JSE se indeks van alle aandele op 19 Junie?

Die suksesvolle langtermynbelegger sal byna geen aandag gee aan enige hiervan nie en eerder markuiterstes uitsnuffel vir idees oor waar daar ongemak is, die korttermynopbrengs power en die vooruitsigte pessimisties is. Dit is iets wat Suid-Afrikaanse beleggers baie goed ken, maar die dissipline om hierby te hou is die afgelope vier jaar deeglik getoets met die Covid-19-krisis, die Russiese inval van Oekraïne in 2022 en vanjaar se verkiesings.

Ek bly verbaas oor hoe 10-jaarsyfers deesdae alle gevolgtrekkings onderlê oor die prestasie van plaaslike teenoor buitelandse aandele. Dit wys dat Suid- Afrikaanse aandele met tussen byna 7% en meer as 9% onderpresteer, afhangende van die maatstaf wat jy gebruik. Die verrassing is dat daar wel enkele plaaslike aandelefondsbestuurders was wat ’n opbrengs kon lewer wat die gemiddelde opbrengs van 100%- buitelandse aktiewe aandelefondse amper kon klop (selfs as jy die randverswakking in ag neem).

Dit is so dat Suid-Afrikaanse aandele sedert 2010 onderpresteer teenoor VSA-aandele, maar dit geld ook vir die res van die wêreld. Sien die grafika hieronder.

Dit kan ’n enorme probleem raak as jy te veel betaal vir ’n aandeel (dink aan iets soos VSA-tegnologie-aandele tans) en ’n onvoorsiene negatiewe gebeurtenis vind plaas. Beleggings-“veiligheid en -gemak” het in ’n oogwink by die venster uit verdwyn in 1929 (Groot Depressie), 1973 (die Opul-krisis), 1987 (Swart Maandag) en 2000 (dot-com-borrel bars).

Die voordeel vir Suid-Afrikaners is dat ons aandelebeurs steeds op geskiedkundige laagtepunte verhandel. ’n Onvoorsiene negatiewe gebeurtenis (soos ’n nuwe minister van finansies) sal ’n baie kleiner impak hê as ’n onvoorsiene positiewe gebeurtenis (soos ’n herstel in die Chinese bousektor wat die vraag na ons hulpbronne aanwakker). Die narratief is dat Suid-Afrikaanse aandele net 0,5% van die wêreldindeks behels en dat jy daarom alles oorsee moet belê.

Groter is nie altyd beter nie. Die vind van beter geleenthede is beter. Suid-Afrikaners moet ’n groot dosis buitelandse blootstelling hê in ’n tipiese langtermynportefeulje, maar nie tot elke prys nie.

Neem iets soos die Amerikaanse aandelebeurs tans, waar die manjifieke-sewe-aandele vir verreweg die meeste opbrengs verantwoordelik was sedert 2010. Die volgende 42 aandele saamgevoeg is net so groot, maar genereer byna 2,5 keer meer verkope en dubbeld die wins. Tog het hul aandeelpryse beslis nie so dramaties gestyg in vergeleke met die topsewe nie.

Jou manifes sal oor ’n langer tydperk beter resultate lewer as jy belê in dit wat jou soms ongemaklik laat voel, eerder as in bates wat weens die algemene persepsie vanselfsprekend lyk nie. Bestee al jou tyd aan dit wat jy kan beheer. Jy kan nie politiekery en die impak daarvan beheer nie. Jy kan jou beleggingstruktuur beheer. Om ’n bogemiddelde beleggingsuitkoms te kry, moet jy afwyk van die konsensusmening.

Maak die sitplekgordels vas – die 2024-verkiesingsreën het skaars begin, maar ’n manifes gegrond op ’n tweede vlak van denke sal wel amateuragtige foute verminder.

Cassie Carstens is ’n gesertifiseerde finansiële beplanner van Woodland Wealth. Kontak hom by info@woodlandwealth.co.za.

Alhoewel alle moontlike sorg geneem is met die opstel van hierdie dokument kan die feitelike korrektheid van die inligting hierin vervat, nie gewaarborg word nie. Hierdie dokument behels nie advies nie en enigiemand wat enige finansiële optrede beoog op grond van hierdie dokument, word sterk aangeraai om eers met sy/haar persoonlike finansiële adviseur oorleg te pleeg. Woodland Wealth is ‘n gemagtigde finansiële diensverskaffer met FSP no. 5966.