Deur Andró Griessel

Besluite, of hulle geneem word of nie, bepaal hoe jou lewe verloop. Ek kan dit nie genoeg herhaal nie. Jy kan besluit om nie ’n besluit te neem nie, maar dit is ook ’n besluit en het bepaalde gevolge. Of jy dus daarvan hou of nie, die vermoë om goeie besluite te neem oor ’n wye verskeidenheid van aspekte van jou lewe, is van kardinale belang vir jou eie welstand en dié van mense na aan jou.

Wat volg is ’n voorbeeld van hoe ’n gebrek aan besluitneming ’n finansiële invloed gehad het. ’n Rapsie meer as agt jaar gelede kontak George (nie sy regte naam nie) my vir advies oor sy polisse. Hy het hoofsaaklik drie behoeftes gehad:

• Hy wou gemoedsrus hê dat hy nie oor- of onderverseker is nie;
• Dat hy wel op 55 reeds finansieel vry sou kon wees (hy was in daardie stadium 41); en
• Hy het ’n testament benodig.

Die probleme

Om die vrae te antwoord, was natuurlik relatief maklik, maar in my terugvoering aan hom onder die afdeling genaamd “boedelbeplanning” lig ek die volgende vir hom uit as ’n wesenlike bron van kommer:

• George het in daardie stadium reeds ’n persoonlike boedel van R30,5 miljoen gehad (ingesluit lewensversekering). Sy boedel sou dus reeds vir ’n wesenlike bedrag boedelbelasting aanspreeklik wees indien hy nie aandag aan sy strukturering gee nie. Die probleem sou ook net groter en groter word.
• In die afwesigheid van ’n trust sou alles met sy afsterwe gaan na sy vrou, wat geen finansiële agtergrond het nie.
• Die aandele in ’n ongenoteerde maatskappy (kom ons noem dit XYZ) ter waarde van R10 miljoen het ’n groot implikasie vir kapitaalwinsbelasting ingehou, wat ook mettertyd al hoe groter en groter sou word.

Aanbevelings

Deur vinnig groeiende bates (soos jou XYZ-aandele en ander hoëgroeibates) in jou eie naam te hou, skep jy in wese ’n groter boedelbelastingprobleem vir jou kinders eendag. Altesame 20% van wat ook al dié bedrae gaan word (R50 miljoen tot R100 miljoen) is ’n groot klomp geld en hulle sal nie onregverdig wees

as hulle vra waarom ons nie beter beplan het hiervoor nie.

Bo en behalwe dít het ons die kapitaalwins wat betaalbaar raak by die afsterwe van die langslewende gade of as dit aan ’n trust bemaak word in plaas van aan die gade. Deur jou XYZ-aandele nou na ’n trust oor te dra en in die toekoms alle beleggings in dié voertuig te doen, sal op dag een nie veel waarde skep nie, maar tien jaar in die pad af sal die waardetoevoeging wesenlik wees.

Mettertyd kan jou persoonlike boedel geërodeer word (deur inflasie en skenkings), terwyl die bates baie waardevol behoort te raak in die familietrust.

Die uiteinde

George wou nie ’n finansiële adviseur op ’n permanente basis aanstel met die voordele wat daarmee gepaardgaan nie en het my per uur gekontrakteer op grond van ’n uurlikse tarief vir die advies. Ná my terugvoering (waarvan die boonste gedeelte net ’n uittreksel is) het hy ’n faktuur van R5 490 betaal en ons paaie het geskei. George het nie lank ná ons aanvanklike kennismaking in 2013 nie geskei en was gelukkig genoeg om weer iemand spesiaals in sy lewe te ontmoet. Hy gaan vroeg in 2022 weer trou.

Hy het dit goedgedink om weer my advies in te win oor ’n paar aspekte. Weereens is hy gemaklik om ’n uurlikse tarief te betaal. Die goeie nuus is dat George oor die afgelope agt jaar baie goed gevaar het en sy bates, danksy die dividende uit XYZ en die groei in die waarde van die aandele self, tot meer as R50 miljoen

(uitgesluit die opbrengs van lewensversekering) gegroei het. Die slegte nuus is egter dat George nooit die advies van 2013 gevolg het nie.

In my openingsparagraaf van George se 2013-voorlegging in die afdeling “Boedelbeplanning” sê ek die volgende: “Die opbou van welvaart is belangrik, maar die beskerming van daardie welvaart teen derde partye, insluitend die Suid- Afrikaanse Inkomstediens (SAID), is waarskynlik net so belangrik, indien nie belangriker nie.” Dié woorde se betekenis kom baie sterk na vore wanneer ek nou George se boedelsomme maak.

Sien vervolgens ’n paar hoofpunte.

• As ons aanvaar by afsterwe laat hy sy nuwe vrou met lewensversekering en sy pensioenfonds (vir haar versorging) en dra sy beleggings en aandele in XYZ oor na ’n trust vir sy kinders, is sy huidige boedelbelasting betaalbaar aan die SAID R10.2 miljoen.
• Teen ’n tarief van “slegs” 1% sal sy eksekuteursgeld reeds amper R700 000 beloop.
• Die huidige kapitaalwinsbelasting betaalbaar deur die restant erfgename beloop R7.9 miljoen. Die totale bedrag is R18.8 miljoen.
• Indien die 2013-advies ten volle gevolg is, sou die boedelbelasting volgens my ramings tans in die omgewing van R1.3 miljoen gewees het, die eksekuteursgeld ongeveer R65 000 en kapitaalwinsbelasting R0, ’n totale verskil van ruweg R17.4 miljoen.

Wat kan ons leer uit dié geval?

Wanneer jy met groeibates te doen het, raak enige probleme oor tyd net groter. Die pyn wat jy nou moet verduur (dikwels in die vorm van kapitaalwinsbelasting), gaan eenvoudig groter word indien jy dit ignoreer. Deur dit te probeer uitstel, vermag jy baie min.

Goeie advies is absoluut niks werd as dit nie gevolg word nie. Weet wanneer om pennies om te draai en wanneer jy “penniewys maar pondonnosel” is. Wanneer jy met ’n professionele finansiële adviseur te doen het, kyk hy of sy holisties na jou beplanning en sien landmyne raak wat jy nie eens geweet het bestaan nie. Die heel belangrikste is dat hulle elke jaar met hersiening jou weer herinner aan die landmyn wat daar vir jou lê en wag. Die proses lei tot beter besluite en oor tyd wesenlik beter finansiële uitkomste vir jou familie.

My wense vir jou is dat jy hierdie blaaskans sal geniet. Mag jy goeie besluite neem in 2022 en daarna!

Andró Griessel is ’n gesertifiseerde finansiële beplanner en besturende direkteur van Woodland Wealth (voorheen ProVérte Wealth and Risk Management). Kontak hom by info@woodlandwealth.co.za. Hy skryf gereeld vir Sake.

Alhoewel alle moontlike sorg geneem is met die opstel van hierdie dokument kan die feitelike korrektheid van die inligting hierin vervat, nie gewaarborg word nie. Hierdie dokument behels nie advies nie en enigiemand wat enige finansiële optrede beoog op grond van hierdie dokument, word sterk aangeraai om eers met sy/haar persoonlike finansiële adviseur oorleg te pleeg. Woodland Wealth is ‘n gemagtigde finansiële diensverskaffer met FSP no. 5966.