Deur Elmie de Jager
Lewensversekering as vorm van spaar is nie jou beste plan
17 Julie 2021
Mike Tyson, die legendariese Amerikaans bokser het op ‘n keer gesê: “Everyone has a plan ‘till they get punched in the mouth”.
In ons beroep sien ons gereeld mense wat glo hulle het ‘n plan wat kan werk…tot hulle ‘n hou op die mond kry. Lewensversekering as ‘n vorm van “spaar” en spesifiek om vererwingstameletjies op te los, is potensieel een van daardie vuiste in jou gesig.
Daar is min dinge in die lewe wat die band van bloed kan breek, maar waar ons dit wel in praktyk sien, is by vererwing en wanneer geld of bates betrokke raak. Ons sien baie kliënte worstel met die probleem hoe om hulle bates regverdig tussen hulle kinders te verdeel.
Dit raak veral problematies waar daar ‘n familieonderneming of landboubedrywighede by betrokke is. Die tradisie is dat die oudste seun die plaas/besigheid erf en vir die res word die bates gelykop opgedeel. Hierdie klink regverdig en billik maar ons wat aan die ander kant sit, sien ongelukkig hoe ‘n plan wat nie weldeurdag is nie, kan skeef loop.
‘n Ooglopende, maklike en vinnige oplossing is om lewensversekering uit te neem wat aan die kinders wat nie die besigheid/plaas erf nie, ‘n erfporsie (alhoewel waarskynlik nie in gelyke waarde) verskaf. Hierdie oplossing kan op kort termyn werk, maar indien dit jou enigste oplossing is, kan dit jou duur te staan kom op die lang termyn. Ongelukkig weet ons nie wanneer ons lewenslyn getrek word nie, en is dit belangrik dat jy die planne wat jy vandag maak kan deursien tot ‘n realistiese afsterf-ouderdom.
Tot op watter ouderdom?
Wat is ‘n realistiese afsterf-ouderdom, kan ‘n mens tereg vra? Daar is nie oorkoepelende antwoord hiervoor nie, maar wat ons wel weet, is dat mense vandag gemiddeld vyf tot sewe jaar langer leef as hulle voorouers en dat meeste lesers van hierdie artikel in ‘n demografie val wat tipies langer lewe as wat tradisionele lewensverwagtingstabelle aantoon. Ons dink dit is dus wys om te beplan tot ouderdom 95.
Iets wat ek wel met sekerheid kan sê, is dat jy wel nie jou lewensversekeringpremies móét volhou tot ouderdom 95 nie. Hoewel lewensversekering wel ‘n plek het in jou beplanning, moet jy die sinvolheid van lewensversekering as ‘n vererwingstrategie baie goed deurdink en onderwerp aan verdere ontleding. Die volhoubaarheid van premies is die hou wat jou op die spreekwoordelike mond kan tref. Dit sien ons in die praktyk.
Die plan begin altyd sinvol… en die gedagtegang loop iets soos: “Ek betaal net R500 vir ‘n R1 miljoen se dekking; dit is goedkoop…”. Min mense slaan egter ag op wat met die premie en dekking oor tyd gebeur en of dit enigsins realisties volhoubaar is.
‘n Voorbeeld
As ‘n praktiese voorbeeld illustreer ek graag ‘n onlangse geval wat oor my tafel gekom het.
Hierdie kliënt is 55 jaar oud en het baie goed gedoen om oor die jare bates buite die onderneming op te bou waaruit hulle na aftrede sal leef met ‘n inkomste van R100 000 per maand (huidige koopkrag). Hy het genoem hy wil graag sy lewensdekking in plek hou sodat sy seun die onderneming kan erf en sy dogter die lewensdekking. Sien die tabel met premies vir lewensversekering teenoor inkomste gegenereer uit beleggings, met vyf-jaar intervalle.
As die kliënt sy strategie end-uit wil deursien, gaan hy op ouderdom 80 jaar reeds die helfte van sy maandelikse inkomste net aan sy lewensversekering premies bestee. Indien hy 90 jaar oud word, gaan die premie per maand as ‘n persentasie van sy totale inkomste op na 97%…. heel duidelik ‘n uitklophou!
Sodra jy lewensdekking kanselleer, verloor jy al die premies daarop en kry niks in ruil vir die miljoene wat jy oor tyd daarin gestort het nie. Jy kan dus in ‘n spreekwoordelike drukgang beland wat onmoontlik is om van te ontsnap sonder dramatiese gevolge.
‘n Verdere baie belangrike punt om in ag te neem is dat lewensdekking premies betaal moet word met na belaste geld. Die boerdery of familieonderneming word dan dikwels ook belas met hierdie premie om die bekostigbaarheidsprobleem die hoof te prober bied. Die betaling van die lewenspremies namens die versekerde lewe is egter ‘n belasbare byvoordeel en moet derhalwe as besoldiging belas word. Uit die voorbeeld hierbo behoort ons dus te kan aflei dat die wins wat die onderneming of boerdery moet genereer om die premies te kan betaal, wesenlik meer as net die premies moet wees aangesien dit as ‘n salaris uitgekeer moet word vóór belasting om die premies ná belasting te kan betaal.
‘n Goeie plek om te begin om jou bestaande plan te beoordeel is, om ‘n soortgelyke grafiek as die meegaande op jou plan toe te pas om te bepaal wat jou realistiese lewensverwagting moet wees om die kool die sous werd te maak.
In die spesifieke voorbeeld sou die spaar van die premies (teen 10%-opbrengs) rondom ouderdom 82 reeds meer oplewer as die versekering. Hou egter in gedagte dat die premies op ‘n belegging dan op enige oomblik gestaak kan word. Om uiteindelik die lewensdekkingsuitbetaling te kan ontvang, moet die premies volgehou word.
Vra jouself dít af
Daar is natuurlik baie meer vleis om hierdie been en punte om te debateer as waarvoor ons in vandag se rubriek ruimte het, maar as hierdie artikel jou laat wonder of jy op ‘n volhoubare pad is, begin by dié eenvoudige oefening.
- Kry die volledige projeksie van jou lewensversekeringspremies.
- Vra jou finansiële adviseur of rekenmeester om die premies wat jy gaan betaal rondom ouderdom 85 en ouer in huidige koopkrag uit te druk.
- Vergelyk hierdie premie met wat jy realisties gesproke op daardie stadium gaan “verdien” (soos in die tabel geïllustreer).
- Indien nie volhoubaar, begin ernstig werk aan ‘n plan B.
Die billike (nie noodwendig gelyke) vererwing aan kinders waar familieondernemings of boerderye betrokke is, is ‘n komplekse probleem. Wees dus versigtig vir oorvereenvoudigde oplossings wat opgedis word.
Elmie de Jager is ’n gesertifiseerde finansiële beplanner van Woodland Wealth (voorheen ProVérte Wealth and Risk Management). Kontak haar by elmie@woodlandwealth.co.za.
Alhoewel alle moontlike sorg geneem is met die opstel van hierdie dokument kan die feitelike korrektheid van die inligting hierin vervat, nie gewaarborg word nie. Hierdie dokument behels nie advies nie en enigiemand wat enige finansiële optrede beoog op grond van hierdie dokument, word sterk aangeraai om eers met sy/haar persoonlike finansiële adviseur oorleg te pleeg. Woodland Wealth is ‘n gemagtigde finansiële diensverskaffer met FSP no. 5966.