Jy wil tog nie vir ewig ’n finansiële haaslip hê nie?

Die operasie om ’n tweejarige se gesplete lip te herstel, duur ongeveer 45 minute.

Vir die bekwame plastiese chirurg is dit nie ’n ingewikkelde operasie nie, maar vir die halfduiselig, halfnaar finansiële ou wat staan en kyk, lyk dit 80% deur die operasie asof die chirurg ’n groot “boggerop” daarvan gemaak het.

Die kindjie wat in die teater ingestoot is met ’n erge misvormdheid se gesiggie is nou selfs verder uitmekaar gesny en die belofte van ’n nuwe gesiggie of ’n herstelde lippie lyk in dié stadium vir my na ’n illusie.

Soortgelyk aan my ervaring toe ek die eerste keer met die wêreld van plastiese chirurgie en spesifiek die herstel van gesplete lippe te doen gekry het, ervaar baie beleggers (veral mense wat vir die eerste keer geld belê) ’n vorm van paniek wanneer hul “operasie” op die oog af nie volgens plan verloop nie.

’n Kliënt van een van my kollegas skryf nou die dag vir ons ’n briefie, met verwysing na sy 12-maande-prestasie (of sal ek eerder sê gebrek aan prestasie): “Is die maandelikse aftrekkings van fondsbestuurders geregverdig, veral as hulle anoniem bly en ek nul-groei het? Weet die mense ooit wat met jul kliënte gebeur? Hierdie beleggingstorie is net ’n geldmaakstorie, ten koste van die belegger.”

Ek vermoed dié soort e-pos en gesprek is die laaste ruk heelwat gevoer en dat die emosies wat die spesifieke kliënt ervaar nie ongewoon is nie.

Waarna die kliënt hierbo verwys is na multibateklas-effektetrustfondse se onvermoë om oor die afgelope 12 maande (tot einde April) inflasie of die opbrengs op kontant te kon uitpresteer.

Daar is nie minder nie as 169 fondse in die kategorie Suid-Afrikaanse multibateklas-fondse met hoë aandeleblootstelling, en dit is ook waar al die bekende name (soos onder meer Allan Gray ­Balanced, Coronation ­Balanced Plus, Investec Opportunity en Rezco Value Trend) aangetref word, waarin die meeste mense via hul pensioenfondse en annuïteite belê is.

Die gemiddelde opbrengs in dié kategorie vir die 12 maande (voor enige platform- of adviesgeld) was ’n skamele 3,43% vir die jaar.

As jy jou beleggings só verdeel het dat jy 25% in elkeen van dié vier fondse geplaas het omdat hulle die vier toppresteerders oor tien jaar was, sou jy ’n skamele 3,36% opbrengs (vóór koste) ervaar het, wat beteken jy sou gelukkig gewees het om ’n netto opbrengs van 2,36% te sien.

Terug na ons operasie-analogie: As die kind se ouer driekwart deur die operasie, op die punt waar ek wou flou val, ingestorm het en die operasie gestop en vir die chirurg gesê het: “Man, jy weet nie wat jy doen nie, die kind lyk dan nou erger as toe ek hom vir jou gegee het! Staak onmiddellik die operasie, ek vat my kind huis toe,” wat sou die uitkoms gewees het?

Tog is dít wat mense telkemale, tot vervelens toe, ongeag hoeveel artikels daaroor gepubliseer word, probeer doen met hul beleggings.

Finale fase

Om die storie van die operasie klaar te maak: In die finale fase van die operasie heg die chirurg eenvoudig al drie los flappies van onder af. Wanneer hulle die buitenste laag van die lip (wat aanvanklik losgesny was) heg, is dit soos ’n ritssluiter wat jy toetrek en voilà! Daar is die kindjie se gesplete lippie pragtig herstel.

Die presiese uitkoms wat die chirurg belowe het, het uiteindelik gerealiseer, hoewel dit vir ’n lang tyd gelyk het asof dit geensins moontlik is nie.

Beleggings, of meer spesifiek doelgerigte portefeuljekonstruksie, werk in ’n groot mate op dieselfde beginsel.

Die langtermynuitkoms is relatief voorspelbaar (so voorspelbaar soos finansiële markte ons toelaat), maar die korttermynuitkoms is geensins voorspelbaar nie.

Dit kan geheel en al anders lyk as die prentjie wat jy in jou kop het of wat vir jou voorgehou is deur jou finansiële adviseur of die fondsbestuurder se korrespondensie.

As jy die afgelope twee jaar vir die eerste keer geld belê het, is dit baie moontlik nou jou ervaring.

Die grafika hierby illustreer die punt baie duidelik.

As jy ’n dekade gelede vir die eerste keer belê het by die voorste vier gebalanseerde fondse, sou jy ná bykans vier jaar nog nie kon sien waarom hul tariewe geregverdig is nie en sou jy verskoon kon word as jy dieselfde opinie gehuldig het as die kliënt hierbo.

Laat ons egter eerlik wees dat die meeste beleggings wat op kort termyn beoordeel word, vir periodes van tien jaar of langer belê gaan wees. Die verskil in uitkoms sou jy alles in jou geldmarkrekening gehou het teenoor as jy dit aan dié fondsbestuurders (wat nou vir jou onbevoeg lyk) toevertrou het, sou ’n wesenlike verskil aan jou welvaart gemaak het.

Die volgende paar punte is beswaarlik nuwe inligting, maar tye soos dié regverdig waarskynlik ’n herhaling hiervan:

• As jy wesenlike blootstelling (meer as 20%) aan groeibates (aandele en eiendom) in jou portefeulje het, sál jy relatief gereeld periodes van dalings in jou waardes ervaar.
• Hoe groter jou blootstelling aan groeibates, hoe groter en langer kan die periodes van dalings wees.
• Dit is nie vermybaar deur in en uit bateklasse om te skakel nie. Daar is dus nie ’n manier daaróm nie, die enigste manier is daardeur.

Die verwagting dat jy inflasie op lang termyn kan klop sonder om ooit periodes (en daardie periodes kan dikwels etlike jare wees) van dalings of lae opbrengste te aanvaar, is soos om te dink jy kan ’n 500 km-toer doen sonder om ooit opdraand te ry.

Net soos die ouer die chirurg moet vertrou met sy kind se operasie, so sal jy moet leer om die mense aan wie jy jou geld toevertrou het, te vertrou.

Jou alternatiewe is om jouself op te lei om dit self te doen – of vir ewig met ’n “haaslip” rond te loop.

Andró Griessel is ’n gesertifiseerde finansiële beplanner en besturende direkteur van ProVérte Wealth & Risk Management. Volg hom op Twitter by @Andro720911. Hy skryf gereeld vir Sake.

Alhoewel alle moontlike sorg geneem is met die opstel van hierdie dokument kan die feitelike korrektheid van die inligting hierin vervat, nie gewaarborg word nie. Hierdie dokument behels nie advies nie en enigiemand wat enige finansiële optrede beoog op grond van hierdie dokument, word sterk aangeraai om eers met sy/haar persoonlike finansiële adviseur oorleg te pleeg. ProVérte Wealth & Risk Management is ‘n gemagtigde finansiële diensverskaffer met FSP no. 5966.